Friday, May 9, 2008

1. Müziğin Büyüsü

Büyük müzik eserlerinden birini dinleyen ortalama bir müzik sever bu bestelerin nasıl yaratılabildiğini düşünmez.

O, onların büyük müzikal yapılarından zevk alır; senfoniler, sonatlar, oda müziği, şarkılar ve korolar. Tonal güzellikten ve müzikal anlatımdan zevk alır ve tüm varlığının yüceltildiğini, bedensel gücünün artırıldığını ve bütün kişiliğinin dönüştürüldüğünü hisseder.

İçinde alelade hareket ettiği ve faaliyetinin sahnesi olan dünya gözden kaybolmuş görünür. Kendini normalde ilgisini cezbeden her şeyin varlığının sona erdiği bir başka dünyaya nakledilmiş hisseder: işi, insan ilişkileri, kaygıları, umutları ve korkuları, planları ve her günkü hisleri.

Bu yeni ve yüce dünyada sadece ses biçimleri vardır ve tonlar sadece güzelliğin parıltısıdır; yüksek bir bölgeden gelen ışık gibi her zaman hassas insanlar tarafından sezilen bir parıltı.

Hatta o saf müziğin hazzını sadece seslerin şehvetli zevkinde arayanlar, hala müzik firmasının siparişi ve ahmakça bir melodiyi günlük hayatın kargaşasının çok üzerine yükselten yasal biçime duyarlıdırlar.

Konser salonundaki müzik dinleyicilerinin tavrı, insan kalabalığının olağan davranışından varlığın yeni biçinime değişimini en etkili şekilde kanıtlar.



From Beethoven to Shostakovich

Beethoven'dan Şostakoviç'e
Besteleme Sürecinin Psikolojisi

Marx GRAF

PHILOSOPHICAL LİBRARY
NEW YORK

Copyright 1947, by
Philosophical Library, Inc.
15 East 40th Street, New York 16, N. Y.


Dagobret D. Runes'a




İÇİNDEKİLER TABLOSU


BÖLÜM I. MÜZİKAL HAYAL GÜCÜNÜN KAYNAĞI

I. Müziğin Büyüsü
II. Sanatsal İmgelem
III. Klasik ve Romantik Fantazi
IV. Fantazinin Erotik Gücü
V. Bilinçaltı
VI. Bilinçaltındaki Biçimler ve Figürler
VII. Çocukluk Hatıraları
VIII. Dışsal ve İçsel Deneyimler
IX. Geçmişebakış: Beethoven'ın Dokuzuncu Senfonisi'nin Kökeni

BÖLÜM II. MÜZİKAL FANTAZİ ÜRÜNÜ

X. Müzikal Fantazi Kurmak
XI. Yaratıcı Makamlar
XII. Müzikal Kavrayış
XIII. Eleştirel Yapıtın Başlangıcı: Taslaklar
XIV. Besteleme Süreci
XV. Geçmişebakış: Müzikal Hayalgücünün Yolu- Müzikal Sanat Eseri

Dizin





1. Giriş

Bu küçük kitabın amacı eleştiride bulunmaktan çok bilgi vermek. Herhangi bir İngiliz müzisyene Sovyet müttefiklerimizin müziği hakkında ne bildiklerini sorun ve yaklaşık yedide bir ihtimalle cevabı "Oh, Şostakoviç'i biliyorsun. Ve yaşlı arkadaş, sayısız fensoni yazan Myaskovski. Ve çelik-döküm konusu yazan adam Mosolov." olacaktır ve daha sonra düşünecektir ya da çok az sonra takılıp kalacaktır. Benim hedefim sekiz seçkin sovyet bestecinin kariyer ve eserlerinin bazı ayrıntılarını tanımlayarak ona takıldığı noktayı geçmesi için yardım etmektir. Görünüşte sayı eklemek kadar kolay, ancak benim görüşüme göre bu sekizi tek değil, en önemlisi: onlar bir bütün olarak Sovyet Rusya müziğinin eksiksiz temsilcileri.


Bizim bu müziğe dair İngiliz cehaletimiz için sayısız neden var: politik önyargı ticari nedenler kadar çok değil, bunlardan başta geleni Ruslar'ın kendilerini müzik parçalarının ve gramofon kayıtlarının Batı Avrupa'da satışını çabalamak hakkındaki umursamaz olmalarıdır. Sovyet müzisyenlerin eserlerini öğrenmeye arzulu olan bizleri sık sık çileden çıkaran bu umursamazlık kesinlikle tamamen Devlet Yayınevi bölümünün işletme duygusu eksikliğinden dolayı değil; bütünüyle ilgisizlik, sanırım, büyük bir rol oynuyor- SSCB dışındaki müzisyenlerin ne düşünebileceğine yalın ilgisizlik. Ve bu bizi Sovyet müziğinin özellikle son on yıl buyuncaki ana karakteristiğine doğru götürür: onun benmerkezciliğine. Sovyet müziği benmerkezci ve kendine yeterli fakat katiyen kendini beğenmiş değil, aksine, son derece özeleştirel. Çünkü başetmesi gereken özel bir problemi ya da problemler dizisine sahip ve sadece çözümü bulmakla meşgul. Sorun bestecilere çok cömert(1) davranan fakat parayı verdiği için düdüğü öttürme hakkında ısrar eden Sovyet Hükumeti tarafından ortaya çıkarılıyor. Halkın hükümeti olarak sofistike beğenileri ve yüksek eğitimli kulaklarıyla entelektüeller için değil halk için müzik üzerine ısrar ediyor. Sovyet müziğinin lirik ve ahenkli olmasında; kişisel, öznel düşüncelerden ziyade gerçek duyguları ve neşeli, kahramanca ya da iyimser duyguları anlatmasında ısrarcı oluyor. Bu şartlar bizim yaratıcı bir sanatçının çalışması için gereken koşulları kavrayışımıza tamamıyla yabancı ve Şebalin, Haçaturyan ve birçok ötekiler üzerindeki sınırlı etkilerini önemsiz olmasına karşı Şostakoviç ve Knipper gibi yetenekli müzisyenler üzerine neredeyse sakatlayıcı bir kısıtlama uygulasalar da Rus kafası problemi sever ve bu her Sovyet müzisyen için çok sempatik bir problem olmalı. Ancak onun nasıl varolduğunu, "kitleler için müzik" ülküsünün nasıl Sovyet müzisyenleri batılı meslektaşlarının görüşlerine oldukça umursamaz yapmak istediğini görmek kolay.



  • Notlar
  1. Sovyet Besteciler Birliği vasıtasıyla bol bol ödenen eserlerden aldığı komisyona ek olarak, besteciler, sahneleme ücretleri ve eğer eserleri basılırsa Devlet müzik yayınevleri tarafından yapılan ödemelere de hak kazanırlar. Eğer bir Sovyet besteci hastalanırsa ücretsiz tedavi edilir; eğer tatile giderse ödemeleri için(isterse) yardımda bulunur. Hükumet, Sovyet Besteciler Birliği vasıtasıyla, ona birkaç yıl önce konser salonu ve kütüphanesiyle restrorantı kadar güzel sosyal salonları ve daha fazlasıyla iki buçuk milyon rubleye malolan Moskova Besteci Evi'nde, yaklaşık 150 müzisyenin aileleriyle birlikte yaşayabildiği ses geçirmez apartmanlarda bir daire bile sağlayabilir.

Eight Soviet Composers

Gerald Abraham


OXFORD UNIVERSITY PRESS
AMEN HOUSE, E.C.4

London, Edinburgh, Glasgow, New York
Toronto, Melbourne, Cape Town, Bombay
Calcutta, Madras

GOEFFREY CUMBERLEGE
PUBLISHER TO THE UNIVERSITY


İÇİNDEKİLER

1. Giriş
2. Dmitry Shostakovich
3. Sergey Prokofiev
4. Aram Khachaturian
5. Lev Knipper
6. Vissarion Shebalin
7. Dmitry Kabalevsky
8. İvan Dzerzhinsky
9. Yury Shaporin


TEŞEKKÜRLER
Bu denemelerin altısı küçük farklarla The Monthly Musical Record'da, Shostakovich üzerine olanı Horizon'da, Prokofiev üzerine olanı The Music Review'de, Giriş bölümü ise The Gramaphone'da göründü ve her bir editöre onları yayınlamak için verdikleri izinden dolayı minnettar teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Rusya Devlet Müzik Yayıncılığı Şirketi'nin İngiliz acentası Novello & Co. Ltd.'den Dr. A. Aber'e de başka türlü erişilemez müzik parçalarına başvuru için verdiği nazik izninden dolayı teşekkür ederim..